ก่อนอื่นที่จะแยกแยะรายละเอียดของแมลงแต่ละชนิด
ก็จะขอกล่าวถึงประโยชน์และโทษของแมลงก่อน...
6. เป็นตัวก่อความรำคาญ (annoyance pests)ได้แก่ เหลือบ ริ้น ยุง เรือด หมัด ที่กัดดูดเลือด แมลงวัน แมลงหวี่ที่ตอมรบกวนและตัวอ่อนยังทำให้อาหารบูดเสียหรือไม่น่ารับประทาน นอกจากนี้ พวกผึ้ง ต่อ แตน ที่กัดหรือต่อย ทำให้เจ็บปวดหรือเกิดอาการแพ้หรือเป็นไข้
แมลงก็เช่นเดียวกับสัตว์โลกทั้งหลาย เมื่อมีความสัมพันธ์กับมนุษย์ย่อมมีทั้ง ประโยชน์และ โทษต่อมนุษย์
ประโยชน์ที่มนุษย์ได้รับจากแมลงนั้น ได้แก่
1. แมลงเป็นอาหารหรือเครื่องชูรสในอาหาร เช่น ในประเทศไทย มีการใช้แมลงดานามาปรุงน้ำพริก ในภาคกลาง มดแดงหรือมดส้มแทน น้ำส้มในภาคเหนือ มีการคั่วแมลงกุดจี่และหนอนไหมกินในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และนึ่งหรือยำตัวอ่อนของต่อหลวง ต่อหัวเสือในภาคใต้ ในที่ ๆ กันดารอาหาร มนุษย์มักต้องอาศัยแมลงเป็นอาหารประจำที่จะหาได้เสมอ
2. ได้ประโยชน์จากผลิตผลของแมลง เช่น น้ำผึ้ง จากผึ้งมาเป็นอาหารและเข้าเครื่องยา ไหมจากไหมเลี้ยงและไหมป่ามาทำเครื่องนุ่งห่ม ครั่งจากแมลงครั่งมาทแลกเกอร์ผสมสีทาบ้านและเครื่องเรือนต่าง ๆ
3. ใช้แมลงเลี้ยงสัตว์ เช่น เลี้ยงกบ เลี้ยงปลา กันเป็นล่ำเป็นสัน
4. อาศัยแมลงช่วยผสมเกสรบำรุงพันธุ์พืชต่าง ๆ เพื่อให้ผลิตออกผลมากๆ โดยเฉพาะใช้ผึ้ง ชันโรง แมลงภู่ แมลงวันหัวเขียว ทั้งนี้ตาม ประสิทธิภาพของแมลงแต่ละอย่างที่จะผสมพันธุ์พืชแต่ละชนิด เช่น การผลิตเมล็ดหอมหัวใหญ่ จะใช้แมลงวันหัวเขียว ซึ่งมีประสิทธิภาพสูง กว่าผึ้ง มีหลายกรณีเช่นกันที่มนุษย์เพาะเลี้ยงแมลงที่เป็นประโยชน์ แล้วปล่อยไปช่วยกำจัดแมลงหรือศัตรูพืชอื่น ๆ เช่น การเพาะเลี้ยงแตนเบียน ไข่เพื่อช่วยทำลายไข่ของหนอนเจาะลำต้นข้าว ไข่ของมวนลำไย
5. แมลงช่วยทำลายวัชพืช เช่น หนอนกระทู้ ทำลายจอก แหน หนอนเจาะกระบองเพชรเพื่อทำลายป่ากระบองเพชรที่ไร้ประโยชน์
6. แมลงให้ประโยชน์ทางการแพทย์จึงนำมาใช้ผสมเป็นเครื่องยารักษาโรคต่าง ๆ ซี่งปรากฏว่ามีแมลงหลายชนิดอยู่ ในตำรับยาไทยและ ในเรื่องนี้ทางประเทศจีนได้ศึกษาค้นคว้าและก้าวหน้าไปมาก
7. ใช้แมลง ในการศึกษาเพื่อความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์เสมอ เช่น การใช้แมลงหวี่ ในการศึกษาทางพันธุกรรม ทำให้วิทยาศาสตร์ขานี้ก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว
โทษที่มนุษย์ได้รับจากแมลง ได้แก่
1. เป็นศัตรูพืชที่สำคัญทางเศรษฐกิจ มีแมลงหลายชนิด เช่น หนอนผีเสือ ตั๊กแตน เพลี้ย มวน ฯลฯ ที่เป็นแมลงศัตรูพืชและก่อความเสียหายต่อการเพาะปลูกพืช เป็นพาหะนำโรคพืช ได้แก่ ไวรัส เชื้อรา แบคทีเรียบางชนิดมาสู่พืชอีกด้วย (sucking) เกิดการตกค้างของสารพิษในสิ่งแวดล้อม ทำลายสิ่งมีชีวิตนอกเป้าหมาย (non-target organisms) ก่อให้เกิดสภาพขาดสมดุลธรรมชาติ (lose of natural balance) ฯลฯ ปัจจุบัน ปัญหาดังกล่าวได้ถูกสะสมและทวีความรุนแรงมากขึ้นเป็นอันดับ จนได้กลายเป็นปัญหาเร่งด่วนและสำคัญที่มนุษย์ต้องรีบเร่งหาทางแก้ไข
2. เป็นแมลงศัตรูป่าไม้ (forest pests) แมลงศัตรูป่าไม้ที่สำคัญส่วนใหญ่จะเป็นพวกด้วงปีกแข็ง เช่น มอดไม้ ตัวอ่อนแมลงทับ ตัวอ่อนผีเสื้อ และตัวอ่อนของต่อฟันเลื่อยหลายชนิด การทำลายของแมลงบางชนิดในบางฤดูกาล อาจก่อให้เกิดความเสียหายมากกว่าไฟไหม้ป่า เพราะแมลงระบาดครอบคลุมบริเวณกว้างขวางมาก
3. เป็นพาหะนำโรคหลายชนิดมาสู่มนุษย์ (public health pests) โรคที่สำคัญส่วนใหญ่มียุงเป็นพาหะ ได้แก่ ยุงก้นปล่อง ยุงบ้านหรือยุงรำคาญ ยุงเสือ ในแต่ละปีมนุษย์ต้องเจ็บป่วยและตายด้วยโรคที่มีแมลงเป็นพาหนะเป็นจำนวนมาก
4. เป็นพาหะนำโรคหรือสร้างความรำคาญหรือรบกวนสัตว์เลี้ยง (veterinary pests) โรคสำคัญที่เกิดขึ้นโดยแมลง ได้แก่ โรคเนื้อเน่า (myiasis) เกิดจากตัวอ่อนของหนอนแมลงวันบางชนิด ซึ่งสามารถไซเข้าไปภายใต้ผิวหนังสัตว์ ทำให้เกิดเป็นแผลเรื้อรัง ซึ่งก่อผลเสียต่อเศรษฐกิจอย่างมาก โดยเฉพาะสัตว์ที่เลี้ยงเพื่อเอาขนหรือหนัง นอกจากนั้น การถูกรบกวนจากการดูดเลือดของแมลงพวกเหลือบ ริ้น แมลงวันคอก ยุง ฯลฯ มีผลทำให้สัตว์เลี้ยงรำคาญจนนอนไม่หลับ หงุดหงิด กินอาหารได้น้อย อ่อนเพลียและน้ำหนักตัวลด ซึ่งก่อผลเสียต่อเศรษฐกิจด้วย
5. เป็นศัตรูทำลายทรัพย์สินที่อยู่ในบ้านเรือนและพิพิธภัณฑ์ (domestic and museum pests ) ด้วยการกัดกินหรือไชเข้าทำลายเครื่องเรือน สิ่งของต่าง ๆ เช่น หนังสือ เสื้อผ้า พรม เครื่องประดับตลอดจนไม้ที่ใช้สร้างเป็นบ้านเรือน
7 . ขัดขวางการคมนาคมและก่อให้เกิดอุบัติเหตุ เช่น การเพิ่มประชากรอย่างรวดเร็วของตัวเต็มวัยของแมลงชีปะขาว ตั๊กแตน หรือผีเสื้อ บางชนิดในบางฤดูกาล ความหนาแน่นของประชากรของแมลงดังกล่าว อาจครอบคลุมบริเวณกว้างขวาง และเป็นอุปสรรคขัดขวางการคมนาคม เช่น ผู้ขับรถไม่สามารถเห็นถนนหนทางได้สะดวก หรือแมลงอาจหลงเข้าไปติดตามใบพัดและขัดขวางการทำงานของเครื่องยนต์ทำให้เกิดอุบัติเหตุได้โดยง่าย
8. เป็นศัตรูทำลายผลิตผลเกษตรในโรงเก็บ (stored product pests, big problem of tranprtation, Nesley = bark lice ) แมลงศัตรูในโรงเก็บที่สำคัญได้แก่ พวกมอดแป้ง ด้วงงวงข้าว ด้วงถั่ว ผีเสื้อข้าวเปลือก ผีเสื้อข้าวสาร ฯลฯ การทำลายของแมลงเหล่านี้ นอกจากลดปริมาณของผลผลิตแล้ว ยังทำให้ผลผลิตเสื่อมคุณภาพ ชักนำให้เกิดเชื้อราได้ง่าย และทำให้ราคาตกต่ำ ไม่เป็นที่ต้องการของตลาด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น